ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ..για να μην ξεχνάμε

Ενώ ο χρόνος τρέχει, κι έχουν μείνει ακάλυπτες επιταγές (για μια ακόμα φορά) οι υποσχέσεις, εξαγγελίες, δεσμεύσεις για το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων, στην Κρήτη, κι ενώ όλα δείχνουν ότι, αυτό πού όλοι υποπτευόμασταν ότι θα γίνει, επιλογή μορφής καύσης, σε συγκεκριμένη περιοχή,δρομολογείται ήδη στα σκοτεινά, ο Δήμαρχος Χερσονήσου, Σπύρος Δανέλλης, υπενθυμίζει σειρά θεμάτων, θίγοντας το όλο ζήτημα με επιστολή που φιλοξενούμε, αλλά ο ΕΣΔΑΚ αν και έχει παραλέβει, κάνει ότι την αγνοεί..

Πριν από λίγες μέρες αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΕΣΔΑΚ, η μελέτη «τεχνολογίες επεξεργασίας απορριμμάτων» της ομάδας του κ. Μαυρόπουλου.
Με την πρώτη ματιά αντιλαμβάνεται κανείς την εμφανή προσπάθεια αποενοχοποίησης¨ και προώθησης ¨ της θερμικής επεξεργασίας (αποτέφρωσης), παρόλο που δε ζητήθηκε από τον μελετητή η διατύπωση της δικής του γνώμης, επιλογής μεθοδολογίας διαχείρισης.
Το πρώτο ζήτημα που τίθεται είναι πώς, παρόλο που η μελέτη έρχεται ως ¨υποστηρικτική¨ της προσπάθειας υλοποίησης του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων Κρήτης, έρχεται σε απόλυτη αντίφαση με τη ρητή απόρριψη της θερμικής επεξεργασίας εκ μέρους του καθηγητή κ. Αλέξανδρου Οικονομόπουλου του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Μετά το δημόσιο διάλογο που έχει προηγηθεί και τη συνολική σχεδόν απόρριψη της μεθοδολογίας της θερμικής επεξεργασίας, θα περιμέναμε την προσεκτική προσέγγιση και την επιστημονική τεκμηρίωση εκ μέρους του μελετητή, σε ότι έχει να κάνει με την καύση.
Αντιθέτως:
α) Παρουσιάζεται η αποτέφρωση ως η μεθοδολογία με το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος (15-40 €/ταόνο), χαμηλότερο ακόμη και από την υγειονομική ταφή. Εξόφθαλμα ανακριβές, όταν σύμφωνα (Costs for Municipal Waste Management in the EU. Final Report to DG Environment, European Commission . Eunomia Research & Consulting) αλλά και η έκδοση με τίτλο «Διαχείριση Οικιακού τύπου Απορριμμάτων / Προβλήματα Εθνικού Σχεδιασμού και Ορθολογικές Λύσεις» του Καθηγητή κ. Αλέξανδρου Οικονομόπουλου το κόστος διαχείρισης ανέρχεται στα 220 €/τόνο, τουλάχιστον. Το κατασκευαστικό κόστος εμφανίζεται της τάξης των 190 εκ. €, όταν σύμφωνα με τις παραπάνω πηγές κυμαίνεται μεταξύ 500 και 700 εκ. € Σημειώτεον δε ότι εκλαμβάνεται ωσάν το κατασκευαστικό κόστος να αποτελέσει δωρεά κάποιου «ευεργέτη επενδυτή».
β) Η συγκριτική αξιολόγηση των παραμέτρων που απεικονίζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, γίνεται με μη συγκρίσιμα μεγέθη. Για παράδειγμα, αξιολογούνται ωσάν να έχουν την ίδια βαρύτητα –επικινδυνότητα, η διάθεση των υπολειμμάτων όλων των μεθόδων επεξεργασίας. Ούτε λίγο ούτε πολύ η διάθεση του υπολείμματος καύσης σε ΧΥΤΥ παρουσιάζεται ως η ασφαλέστερη λύση. Μα δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η παράμετρος βαρέα μέταλλα και μια πλειάδα τοξικών ουσιών. Η μελέτη δεν εξετάζει τι γίνεται με τα βαρέα μέταλλα, δεν αναφέρει πως οι ΧΥΤΥ που θα δεχθούν τα υπολείμματα της καύσης πρέπει να είναι ειδικά στεγανοποιημένοι και πως τα υλικά αυτά εναποτίθενται σε αυτούς τους χώρους εν αναμονή νέων τεχνολογιών αδρανοποίησης. Έπρεπε να συνυπολογιστεί , ο χρόνος μεταφροντίδας που για τα υπολείμματα της καύσης δεν υπάρχει όριο χρονικό, αν δεν αναπτυχθεί καμιά νέα τεχνολογία αδρανοποίησης. Όσο για την αναφορά περί της χρησιμοποίησης υπολειμμάτων καύσης στην οδοποιία , αναμένουμε στοιχεία για την τεκμηρίωση.
γ) Παρόλο που δεν αμφισβητώ τις πιθανές ισχυρές προσβάσεις του μελετητή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που του επιτρέπουν να γνωρίζει την πρόθεσή της να αναθεωρήσει την οδηγία ΟΠΕΡ, στην κατεύθυνση του να θεωρηθεί η καύση ως ανάκτηση. Αυτό που ισχύει σήμερα και που ενισχύεται από τις πρόσφατες συναποφάσεις Επιτροπής και Κοινοβουλίου, σύμφωνα με τις οποίες, παρά τις λυσσαλέες προσπάθειες των λόμπι των κατασκευαστικών εταιρειών να πετύχουν την πολυπόθητη γι’ αυτούς αναβάθμιση της καύσης «στην ευγενή ομάδα» μεθοδολογιών ανάκτησης, έπεσαν στο κενό, αφήνοντας την καύση ως την πλέον προβληματική διαχείριση. Επιπροσθέτως ο μελετητής αγνοεί παντελώς πως για τα δικά μας δεδομένα η καύση είναι απολύτως ασύμβατη με τις Ευρωπαϊκές υποχρεώσεις μας, όταν:
Μέχρι το 2011, πρέπει να γίνεται ανάκτηση του 60% και ανακύκλωση του 55-80% των συσκευασιών που σήμερα πετιέται στα απορρίμματα
Μέχρι το 2010, πρέπει να μειωθούν κατά 25% τα βιοαποικοδομήσιμα αστικά απορρίμματα
Μέχρι το 2013, το ποσοστό αυτό πρέπει να φτάσει το 50% και μέχρι το 2020 το 65%
Μέχρι το 2020, το ποσοστό ανακύκλωσης των αστικών απορριμμάτων πρέπει να φτάσει το 50%.

Με άλλα λόγια σημαίνει πως το «θηρίου» που για να τρώει απορρίμματα πρέπει να καίει 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο, σε σταθερή θερμοκρασία άνω των 900 ο C . Δεν θα μπορεί να εξασφαλίσει την τροφή του, όσο και αν προσπαθούμε να καταδικάσουμε και τις επόμενες γενιές σε μία αυτοκαταστροφική υπερκατανάλωση και υπερπαραγωγή απορριμμάτων.
Οι υπόλοιπες παρατηρήσεις μας είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας, πλην ίσως της υποβάθμισης έως απαξίωσης της ανακύκλωσης και της αναγκαιότητας πρόληψης – μείωσης των παραγόμενων απορριμμάτων , πράγμα αναμενόμενο αν η καύση αποτελεί την επιλογή μας.
Τα παραδείγματα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων που διαθέτουν μονάδες καύσης στις παρυφές τους δεν αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Πέραν του ότι οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες και τα θεσμοθετημένα εργαλεία παρακολούθησης και ελέγχου σε εμάς αποτελούν άγνωστους όρους, τα λάθη που έκαναν αυτοί προ δεκαετιών δεν πρέπει να τα επαναλάβουμε.
Ειλικρινά λυπάμαι, που επιβεβαιώνεται η ορθότητα της επιλογής μου να ψηφίσω αρνητικά στην εκτελεστική επιτροπή του ΕΣΔΑΚ για την ανάθεση και παραλαβή της μελέτης αυτής.
Είναι κρίμα, που χάνουμε την ευκαιρία με τρόπο νηφάλιο, αποστασιοποιημένο και αυστηρά επιστημονικά τεκμηριωμένο, να παραθέσουμε μία συγκριτική μελέτη των μεθοδολογιών διαχείρισης.
Μια μελέτη που θα βοηθούσε όλους μας, να προχωρήσουμε πέρα και έξω από φόβους και ιδεοληψίες στη ρεαλιστική προσέγγιση της βέλτιστης λύσης ενιαίας διαχείρισης των απορριμμάτων στο νησί μας, που αποτελεί απόλυτη αναγκαιότητα.


Ο Δήμαρχος Χερσονήσου Σπύρος Αθ.Δανέλλης